Tôi chịu ơn sách vở thật nhiều, nhờ sách vở mà đời sống tôi thành ra súc tích, khác hơn cuộc đời cơm áo............Những cơn bão của đời là để chứng nghiệm sức mạnh của chiếc neo của ta............Hãy cẩn thận lưỡi, vì đó là một chỗ ướt dễ trượt............Tình bạn là một thứ tình cảm êm dịu, đủ sức tô bồi cho đời người được sung sướng và có đạo đức............Kỹ nghệ giải trí ngày nay chú trọng vào ô nhiễm của các dòng sông nhiều hơn là ô nhiễm chính nó đưa vào tư duy của con người............Nếu bạn muốn cảm thấy giàu có, hãy đếm tất cả những gì bạn có mà tiền bạc không mua được............

Thứ Hai, 5 tháng 3, 2012

TỬ ĐẠO TẠI TRUÔNG DỐC (NHÀ ĐÁ)

Tôi xin giới thiệu bài viết dưới đây của cha P. Ban, linh mục giáo phận Kon Tum. Ngài lên Kon Tum năm 1913, ban đầu làm phó xứ Tân Hương, Kon Tum. Địa sở sau cùng của ngài là La Sơn, Pleiku. Ngài qua đời năm 1945. Hiện mộ phần của cha P. Ban tại giáo xứ Phú Thọ, Gia Lai.
Bài viết chân thực và quá rùng rợn! Ngày xưa, Kon Tum thuộc Giáo phận Đông Đàng Trong (Qui Nhơn).
Tử đạo ngày nay vẫn còn. Trên đất nước Việt Nam, tại mảnh đất Tây Nguyên, Gia Lai - Kon Tum...Vẫn còn những thảm cảnh cấm cản sinh hoạt tôn giáo, o ép, dùng thủ đoạn để tra tấn giáo dân, đánh đập dã man linh mục đang thi hành mục vụ (xem tin đánh linh mục ở Kon Hring và đọc thư Mục vụ Mùa Chay của Đức Cha Micae Gp Kon Tum).
Xin trân trọng giới thiệu quí vị bạn đọc.
------------------------

TỬ ĐẠO TẠI TRUÔNG DỐC (NHÀ ĐÁ)

 M t đo ti Nhà Đá

Trích báo "Li Thăm"
Đa phn Qui Nhơn
15-22 Avril 1943

           Tôi thy "Li Thăm" thut li hi gic Văn Thân năm t Du, ch này ch kia, nên tôi cũng xin thut li chuyn Văn Thân trong đa phn Truông Dc (Nhà Đá) hy cho chư v nhàn lãm: tht là mt tm kch thm thiết.
           Hy cha s Truông Dc là c Lu (P. Hamon) mi lp các s phía trên như Cây Ri, Hip Luôn … có Thy Năm Thoàn (Cha Thoàn sau này) giúp ngài, đang dy ti Cây Ri. Khi có tin đng gic Văn Thân đã giết các cha và bn đ Qung Ngãi, thì c s chy giy lên Cây Ri cho Thy Năm hay và biu thy rao truyn cho các h phía trên phi t tu v s chính Truông Dc cho mau, hu tính liu cách nào. Còn phía dưới c cũng sc cho các h như Sui N, Mương L, Bình Sơn … hết thy cũng phi tu v s chính.
           Ai ny nghe tin như sét đánh, v nào chng ny, con tay bng tay dt, lt đt tun đến Nhà Đá.
           By trúng ngày rm tháng By ta năm 1885, li chng 3 gi chiu có ông tha bi tnh ra, vô thng nhà c. C rước vô, ông vô ngay bàn gia, ngi ngang vi c, tay v vai c mà nói rng: ny c, tu hi giáo dân chi đông đo kh s vy,  Qung ngãi có chn rn thit, có mt c và ít giáo dân b giết, song tnh phái tôi ra dp yên, không chuyn gì. C hãy bo giáo dân tn v làm ăn không s chi. Nói ri tut ra cách hăng hái, có nhiu quân lính theo hu.
           Khi y Thy Năm và các chc s thy ông tha bin cư x vi cha s cách vô l th y thì phát nghi; nên kéo hết vô nhà ngài mà trình rng: cách ông tha bin cư x có điu bí mt mưu sâu, nên xin cha tính liu cách nào, chc là ông ta đi dc Văn Thân giết đo phía ngoài mà thôi; mà tht s ba sau có ngườ Nước Nh chy vô Qui Nhơn báo tin: c Sĩ, c Chung và bn đo Nước Nh b thiêu giết. C nghe các chc thưa vy, thì nht đnh chy vô Qui Nhơn; vì du s các h chy ti trên mt ngàn, song phn nhiu là đn bà và con nít ch biết khóc mà thôi, có chng c cũng vô ích. Vy c hi bn đo li trước sân nhà th: ai ny đu quì xung hết, Thy Năm xướng kinh Ly Cha, Kính Mng và kinh Ly N Vương. Ri mt mình c đng dy tiếng nc n, rưng rưng hai hàng nước mt day xung bn đo mà đc li gii ti cho mi người và dy ai ny phi chi dy mà đi cho tc tc. Tc thì nghe tiếng khóc rùm lên mt góc tri: con níu m, v níu chng, con cái đa bng đa dt, chi dy mà đi chn cách đày, không biết có còn sng mà tr v quê nhà chăng.
            C có hai con nga thì ngài đ cho bà già và tr nh thay nhau mà ngi cho đ chưn. Còn C đi trước dn đàng, Thy Năm đi sau cn hu. Ra đi khi y chng 3 gi chiu ba rm tháng By năm 1885. Vô ti thành thì đã sáng rõ. Mt mình C vô thành, lên dinh quan thượng mà hi thăm tình hình Văn Thân th nào. Quan thượng có lòng tt hi C phi đi cho mau, vì chc Văn Thân s vô ly thành mà mình chng có chi cn được. Sau khi Văn Thân vô hãm thành ri thì bt quan thượng này, vì nói hai lòng đ cho đo thoát đi.
           Khi C ra đi xung ti dưới Trường Úc, thì va gp Đc Cha và các cha, bn đo phía Làng Sông, Gò Th kéo xung Qui Nhơn. Khi y cha con anh em bn đo gp nhau thì hai hàng nước mt nh sa, mà không kp nói li gì, vì s Văn Thân rượt theo sau. Ti Qui Nhơn  thì mi mng, song rt đi thm thương: như trong vãn cha Khâm (Cha Đng Đc Tun) có câu rng:
          Gia bãi cát che tri che chòi thm thay,
           nh ca b thí hng ngày,
            thm su thân th đi thay ngm ngùi.
          Nhưng mà h Nhà Đá kéo đi, thì nhiu người lén v nhà kiếm chút đnh tin ca hay lương thc mà dùng đc đàng. Song gn hêt các ngườy b nhng tn thm kch rt thm thương như k sau ny:  h Sui N 55 người tr v, Mương L chng 150 người, Bình Sơn chng 35 người. Khi v ti nhà thì b Văn Thân bt mà sát hi hết. Tôi biết rõ s y vì khi chy gic v, C Lu có dy khc tên tui các người đã t vì đo trong các h  sau bàn th chính phía sau phòng. Hi Văn Thân giết bn đo Sui N chy v thì có mt chuyn, khi chy v người lương k li, ai ny nghe bt lnh mình. Là có mt bà tên là bà Hiên có thai gn ngày, nên hi lên Nhà Đá mà chy, thì bà không đi đng. Chng bà không n b v mt mình nên đ li vi hai đa con nh. Văn Thân ti bt ông chng và hai đa con, trói và thiêu sng. Còn bà thì nó không thiêu, song cht đu, bà chết ri thì con trong bng còn máy, túc thì chúng nó ly dao m rut, xách đa con ra, đem  b trong ci mà đâm cho nát. Ôi! Không có qu gic, thì không l gì người ta thù ghét k có đo như vy!
           Mương L có nhà thy Chín Th, là thy thuc có danh tiếng. Hi chưa ni gic, thì các cha các thy hay  nhà ông ung thuc. H Nhà Đá kéo ra đi, thì ông và v con lén v, có ý liu vic nhà ri đi sau. Song va v thì Văn Thân ví bt, nên ông dt v con vô núi mà trn. Gia tht này trn vô núi gn mt tháng, sau hết ngõ kiếm ca ăn cho sng thì v con ra đng mà kiếm r cây c mì mà đ d. Chng may b Văn Thân bt dn v làng mà giết. Phn thy Chín thy lâu v con chng v, thì ra coi s th nào. Va gp quân d dn đi, thì theo ti làng. Ti nơi Văn Thân đào mt hm ln biu v con thy Chín xung, còn thy chúng nó nói thy làm thuc có nhơn, hay cu dân đ thế, nên cho đi không giết. Song thy Chín nói rng: các anh giết v con tôi thì cũng giết tôi luôn th, vì tôi ước ao chết vi v con mà hưởng phước thanh nhàn vi nhau trên Thiên Đàng. Quân d thy người không chu tha cho, thì xô xung hm vi v con mà lp hm li.
           H Mương L s người chết nhiu hơn hết vì  gn núi, nên khi v b Văn Thân vây bt thì chun sn vô núi. Sau h đem chó lên săn bt kiếm được gn hết, mà giết nhiu cách rt gm ghê: k thì chôn sng, k thì chém đu, người b m rut. Song ai ny trước khi giết thì quân d hô lên, ai b đo thì tha cho. Song mi người đu thưa chúng tôi có đo, chúng tôi xin chu chết mà thôi. H này có hai người còn sng v sau k các chuyn. Mt người tên Quyn, tên tc là X, b Văn Thân ly giáo xăm thng đu. Song ông y vn cn răng chu nán lỳ trong bi gai nên mi còn sng. Còn người khác c chót núi mà đi ln xung ti Đm gn Giã, sau nh ghe mà qua Qui Nhơn được, khi chết
           y là nhng tn kch  Truông Dc hi năm t Du. Tht thm thưong vô hi. Còn bn đo chy Qui Nhơn, thì sau Đc Cha gi đi Gia Đnh, sau hai năm mi v.
P. Ban 

 
Nhà thờ Nhà Đá hiện nay 

 Mộ tử đạo Nhà Đá

(Nguồn: BTTVHQN)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét