NHÀ THỜ XỨ TÔI
“Nếu
ta khắc vào cẩm thạch, nó sẽ biến tan.
Nếu
ta khắc vào bảng đồng, thời gian sẽ xóa nhòa.
Nếu
ta cất nhà thờ, nó sẽ thành tro bụi.
Nhưng
nếu chạm vào hồn con người, ghi khắc vào đó những
nguyên
tắc căn bản: Kính Chúa Yêu người, tức là ta
đã chạm
vào tấm bảng sẽ muôn đời rạng rỡ”.
(Daniel
Webster)
Nhà thờ Tân Hương,
Kon Tum năm 1933
Khi tôi sinh ra,
ngôi Nhà thờ đã có từ rất lâu rồi. Ba má, chú bác, cô dì tôi chào đời, đều được
ông bà nội–ngoại đưa đến Nhà thờ lãnh nhận Phép Rửa tội. Ông nội tôi từ đồng bằng
lên Kon Tum hồi còn niên thiếu, có lẽ ông Cụ đã hoà vào dòng người gồng gánh thượng
sơn vào cái thời Đạo bị cấm cách dưới miền xuôi, theo con đường Thầy Sáu Do
khai mở.
Sau này chúng
tôi có hỏi ông về họ hàng thân thích dưới quê, ông chỉ mỉm cười, không còn nhớ
một ai! Chỉ biết quê quán ở Đồng Hâu, huyện Bồng Sơn, tỉnh Bình Định, một mình
theo lên giúp các Cha từ nhỏ.
Rồi ông nội tôi
sánh duyên với một thiếu nữ cùng làng, nết na thuỳ mị, con gái của ông Trùm Họ
Gò Mít (Trùm Tài), cũng là Chánh tổng Tổng Tân Hương thời đó (tiền thân thành
phố Kon Tum ngày nay). Hai người chịu thương chịu khó, khai khẩn lập điền, tạo
dựng nhà cửa. Đứa con đầu lòng ra đời (mang tên thánh Martial) được ĐGM tiên khởi
giáo phận Kon Tum (lúc đó còn là linh mục) rửa tội và đỡ đầu, hai người liền hiến
dâng cho Chúa để trở thành Linh mục. Ông nội tôi qua đời năm 1975 ở tuổi 97.
Tôi kể đôi điều
về ông bà tôi, để hiểu vì sao cuộc đời tôi đã gắn bó với làng quê Tân Hương và
với ngôi Nhà thờ giáo xứ tôi.
Nhà thờ Tân Hương năm 1939
Năm lên 12 tuổi, tôi xin vào Hội giúp lễ.
Ngày ngày gần bên cung thánh mới có dịp khám phá về ngôi Nhà thờ. Trong trí óc
trẻ thơ, ngôi Nhà thờ là một công trình thật vĩ đại và tôn nghiêm. Dần dần tìm
hiểu tôi mới biết đây là ngôi Thánh đường thứ tư của giáo xứ còn đến ngày nay,
được đại trùng tu vào năm 1906, do Cố Ngự (Demeure) Cha xứ lúc đó đốc công.
Giáo dân Kinh-Thượng phải dùng voi, trâu bò, ngựa...kéo gỗ tận cánh rừng bên
kia sông Dakbla, xuôi dòng cập bờ, rồi vượt dốc, chuyển về từng cây gỗ, thuê thợ
giỏi tận dưới Bình Định, Quãng Ngãi lên đục đẽo, xây dựng.