Chúc Tết trong Thánh lễ Minh Niên ngày xưa

Ngày Mồng Một Tết bao giờ cũng là ngày quan trọng nhất của mùa xuân. Sáng Mồng Một Tết, người Công giáo dâng thánh lễ đầu năm để tôn vinh, chúc tụng, cảm tạ Thiên Chúa, vì chính Chúa là chủ của thời gian, chủ của lịch sử. 
Trong đất nước Việt Nam, tại các giáo xứ từ xa xưa đã có tục lệ "Mừng tuổi Chúa" vào thánh lễ Minh Niên Mồng Một Tết, sau đó cộng đoàn mừng tuổi cha sở, quý chức, ông bà anh chị em, rồi cả cộng đoàn chúc mừng nhau năm mới. 
Đức cha Aloysiô giám mục Gp Kontum cũng đã nhắc tới tục lệ này trong Thư Chúc Tết Đinh Dậu 2017: ..."Ngày Mùng Một dành cho Thiên Chúa: có những nơi tổ chức “mừng tuổi Chúa” và cầu bình an Năm Mới, vì chỉ có Thiên Chúa mới ban cho chúng ta sự bình an đích thực trong tâm hồn cũng như trong đời sống xã hội."
(Đọc Thư chúc Tết Đinh Dậu 2017 của Đức Cha Aloysiô tại đây: Thư Chúc Tết Đinh Dậu)

Quang cảnh chúc Tết trong Thánh lễ Minh Niên 

tại Nhà thờ Tân Hương, Kontum, Tết Bính Thân 2016

Nhân dịp đầu xuân mới Đinh Dậu 2017, chúng tôi xin giới thiệu bài chúc Tết xưa, tại Gp Kontum, được đọc lên trong thánh lễ Minh Niên, có kèm theo nghi thức bái lạy... Đây là Tết Mậu Dần 1938, "Trâu qua Cọp đến", cách đây ngót 80 năm. Bài in trong Tạp chí "Chức Dịch Thơ  Tín, Gp. Kontum số 58- Tháng 2.1938. tr.783-784.

MINH NIÊN TRÂU QUA, CỌP ĐẾN

Xin chúc cho chư vị được phước gội ơn đều

hồn an xác mạnh.

Cửa nhà hưng thạnh,

Công việc khương ninh,

Sống rày vui chữ Thái Bình,

Thác đoạn thường sinh nơi cõi thọ.

BÀI I: BÀI ĐỌC THEO GIỌNG VĂN

Hôm nay chính đáng Minh Niên,

Chúng con hết thảy hiệp vầy vui thay.

Cám ơn Chúa cả cao dày,

Khấn thương gìn giữ đến nay an bình.

Nguyện xin ba Đấng chí linh,

Ban cho chúng mọn khương ninh xác hồn.

Tội tình đã phạm năm qua,

Xin Cha duông thứ giúp con cải chừa.

Từ nay dứt bỏ thói ngây,

Hết lòng thờ Chúa hằng giây kính bà.

Xin cho con nước Việt Nam,

Cùng dân mường rợ biết thờ Chúa tôi.

Sấp mình lạy Chúa Ngôi Cha,

Xin cho Thánh Hội khắp nơi thới bình.  (1 lạy)

Sấp mình lạy Chúa Ngôi Hai,

Xin vì danh Chúa cho con vuông tròn.  (1 lạy)

Sấp mình lạy Chúa Ngôi Ba,

Xin ban thánh sủng khắp miền Nam bang.  (1 lạy)

Sấp mình lạy Đức Nữ vương,

Xin thương chúng tử chốn đày gian nan.

Ngửa nhờ Đức Mẹ ủi an,

Dắt dìu con lạc đem về nẻo ngay.  (1 lạy)

Lạy xin thánh cả Giuse,

Cùng là Thần Thánh chở che cầu bàu. 

Ở đời hồn xác an ninh,

Ngõ sau một chỗ thiên đình nghỉ ngơi.  (1 lạy)

BÀI II:

Sấp mình lạy Chúa chí tôn,

Tạo thành thiên địa bảo tồn nhơn dân.

Chúa hằng giáng phúc thi ân,

Ơn ban phổ thế, phúc nhuần châu thiên.

Hôm nay chính đáng Minh Niên,

Chúng con lạy Chúa cầm quyền tử sanh.

Cám ơn Chúa đã giữ gìn,

Sống qua năm cũ xác bình hồn an.

Nay vào năm mới hỉ hoan,

Dám xin ơn Chúa lại ban phép lành.

Xác hồn đều đặng khương ninh,

Sống an cõi thế chết vinh quê trời.  (3 lạy)

Kính mừng Đức Mẹ Chúa Trời,

Xin thương chúng tử còn nơi khách đày.

Xin hằng phù hộ cầu thay,

Ngõ cho ai nấy sống rày bình yên.

Thác rồi lại đặng qui thiên,

Hưởng chưng mặt Chúa vô biên đời đời.  (1 lạy)

Kính mừng các Thánh trên trời,

Xin thương nhơn loại còn nơi khách đày.

Chúa cho sống tới năm nay,

Dám xin các Thánh cầu bàu chở che.

Xác hồn an hảo mọi bề,

Sống rày trọn đạo, thác về một nơi.

Cùng nhau hưởng phước thảnh thơi,

Chực chầu một Chúa nghỉ ngơi đời đời.  (1 lạy)

Tất.

                                       (Trích Tạp chí CHỨC DỊCH THƠ TÍN 

số 58- Tháng 2.1938. tr.783-784).

Mời đọc thêm thơ chúc Tết:

+Năm Đinh Sửu 1937:

                                       MINH NIÊN

Minh niên bút ngọc tả vài câu

Mừng chúc khán quan đắc sở cầu,

Tí nọ vừa qua hềm chú chuột [1]

Sửu nầy sắp tới vái thằng trâu [2].

Ơn trời tô điểm đường chơn lý,

Phước Chúa láng tràn khắp Á-Âu.

Xuân lại cùng xuân ta thỏ thẻ:

Cuộc đời bền vững được bao lâu…?

                                                        Xuân Thanh (*)

                                           (CDTT số 46 – 2.1937. tr.580)

[1] Năm Tí vừa qua đói khổ

[2] Mong năm mới đặng thới thạnh.

(*) Xuân Thanh: tức ông Lôrenxô Nguyễn Xuân Thanh (thầy Thanh, biện Thanh), gx Tân Hương, sinh 1915, mất 2008, cha của chị Ngân, chị Dung (cắm hoa nhà thờ Tân Hương bây giờ).

                         MINH NIÊN KHÁNH CHÚC

Minh niên khai bút ngọc,

Xuân nhựt tỏ lòng vàng.

Mừng chủ bút đôi chữ ninh khang,

Chúc quí vị đôi câu phước thọ.

Chúc văn minh hằng tấn bộ,

Chúc phong hóa được cải lương.

Chúc công sĩ, chí nông thương,

Hằng ngày hằng phát đạt.

Khắp cả Đông, Tây, Nam, Bắc,

Mỗi việc mỗi khai quang.

Chúc đạo thánh kíp lán tràn,

Khắp Trung kỳ đặng qui nhứt hướng.

Chúc con dân hằng thạnh vượng,

Dầu bốn bể sánh tợ một nhà.

Vạn sự hiệp hòa,

Ấy đều chúng con hằng mong ước.

Thiên thai vinh phước,

Được vậy chúng con mới phỉ nguyền.

Đôi lời chúc Minh niên,

Thỏa dạ mừng xuân tiết.

                                    P. T.

                                           (Trích Chức Dịch Thơ Tín số 46 – 2.1937. tr.588) 

Minh Sơn sưu tầm, giới thiệu.