Kon Tum Quê Hương Tôi: KONTUM NGÀY HỘI NGỘ

KONTUM NGÀY HỘI NGỘ

Tường thuật của Lê Ngân Khánh

Gửi ai nhớ nắng ruộng Lào.

Nhớ trưa giọoc nước, nhớ chiều Dak bla.

Trưa 17-1-2016, một người Ban Mê Thuột già cùng các con tổ chức một ngày HỘI VỀ NGUỒN. Cái nguồn mà người ấy muốn về là cái thung lũng xinh đẹp, nơi có dòng sông chảy ngược Dak Bla lặng lờ vắt ngang một phố núi êm đềm. Kon Tum, cái thị xã bé nhỏ nơi đã nuôi dưỡng cả một thời ấu thơ không êm ả ngày xưa của già Lý, người mà anh, chị, em trong họ tộc Nguyễn Thể- Yá Vang đặt cho một cái tên trìu mến là GIÀ LÀNG.

Trước đó non tháng tính từ ngày về nguồn kể trên, Già ấy đã nhắc mấy đứa con rằng mình muốn có một ngày như thế, hỏi thăm mấy cậu, mấy dì xem có muốn như đã bàn luận năm ngoái là cùng tổ chức một ngày Về Nguồn không? Sau vài tin nhắn qua lại, việc chuẩn bị được bắt đầu. Những thông tin qua lại giữa các trưởng nhóm Kontum là ông biện Cường, ông chủ dancing Omely ở Phan Rang, và người đại diện cho Sài Gòn với người chủ xướng là Nguyễn Đức Hùng đang nằm Bệnh viện qua lại tới tấp. tạo ra một không khí háo hức cho mọi người ở khắp các địa phương có người Kontum được mời. Song song đó, tại BMT, không khí chuẩn bị cũng sôi lên hừng hực. Những cú điện thoại của già làng vang lên liên tục để mời mọi người, Một cái giọoc nước cũng được hình thành trong hồ cá bên hè đang róc rách xuống những cái bầu đựng nước mong tạo cảm giác thân quen cho người tham dự. Một bài vị, bát nhang để tưởng nhớ tổ tiên bên cạnh tượng "Mọi ngồi nhà mả" , vài chiếc gùi cũng được sắp xếp trước bức phông Ngày Hội Về Nguồn với những hình ảnh của chiếc cầu Dakbla để tạo không khí về nguồn.

Theo chương trình, các trưởng nhóm phải có mặt trước 1 ngày để bàn bạc công việc. tưởng là mọi sự sẽ bất thành vì trước hẹn 10 ngày, 1 tin sét đánh là người khởi xướng phải nhập viện tại Hà Nội để chữa bệnh. Thêm vào đó, Trưởng nhóm Kontum là ông Biện Cường cáo lui vì bận. Nhưng nước trong doọc vẫn miệt mài róc rách, sông Dakbla vẫn cứ lặng lờ trôi nên công việc cứ phải tiến hành. Khoảng 9 giờ sáng ngày 15, Nhóm Phang Rang khải hỏa với 4 người đầu tiên đã lăn bánh từ Đồng Mé. Liền sau đó, tin từ Hà Nội cho biết là người khởi xướng Nguyễn Đức Hùng sẽ cùng vợ xuất phát từ bệnh viện và sẽ đáp chuyến bay lúc 14 giờ để có mặt tại BMT vào chiều tối cùng ngày. BTC thở phào nhẹ nhõm. 5g30 chiều, vợ chồng cậu Hùng xách vali vào nhà nhà, vẻ mặt tỉnh táo tươi cười làm mọi người yên tâm. 7 giờ hơn 1 chút, Dì Loan báo là sắp tới nhà nhưng vì xe gặp sự cố nên mãi đến 9 giờ tới nhóm khai hỏa mới có mặt. và ngày hội đã bắt đầu từ giây phút đó.

5 giờ sáng hôm sau, 16/1, sau 1 đêm dài đáp xe đó, cậu Thái từ Đồng Mé và nhóm SG đầu tiên với 2 cậu Danh và cậu Tuấn cũng có mặt gần như cùng 1 lúc. 9 giờ, taxi dừng trước cửa và Dì Út cũng có mặt sau chuyến bay vừa đáp. 11 trưa giờ hơn 1 chút, cậu Ngọc Bà Đông có góp vào vô bữa cơm trưa món “rổn rảng” đặc trưng cửa mình mới đem từ Kontum xuống làm bữa cơm ngon hơn 1 chút với niềm vui hội ngộ. Trước đó, nhóm Kotum cũng báo là sẽ có mặt tại BMT lúc 5 giờ chiều. người có mặt hôm đó là gia đình ba thế hệ của cậu mợ Linh - Loan. Từ đó, tiết mục chính trong ngày hội về nguồn bắt đầu.

Sau vài tiết mục nho nhỏ như thăm thú phố phường Ban Mê vào buổi chiều, đúng 18g30 tiết mục chính là cuộc họp toàn Gia tộc, bắt đầu với sự tham gia của chủ tọa là Già Làng Lý, người khởi xướng Nguyễn Đức Hùng và nhóm Kontum, Cậu Linh, cậu Thái và nhóm Phangrang, cậu Tuấn và nhóm Sài Gòn. lúc này còn thiếu vợ chồng cậu Cảnh. Sau hơn nửa tiếng bàn luận, thư ký cuộc họp là cậu Ngọc Kontum đã đọc bao gồm những ý kiến được cả gia tộc đồng lòng:

1. Sẽ tiếp tục những cuộc họp mặt về nguồn này mội năm 1 lần.

2. Chỉ sẽ gói gọn Hội Về Nguồn này trong phạm vi gia đình ông cố Nguyễn Thể và bà cố Vang và các em cho đến khi Ngày Hội này trở thành truyền thống tròn trịa rồi mới mở rộng sau.

3. Thời điểm họp mặt sẽ được tổ chức vào những ngày từ 1-15/6 hàng năm. THỜI ĐIỂM HỌP MẶT SẼ ĐƯỢC TỔ CHỨC VÀO NHỮNG NGÀY TỪ 1 CHO ĐẾN 15 THÁNG 6 HÀNG NĂM.

4. Địa điểm họp sẽ sẽ xoay vòng 4 nơi bắt đầu từ Kontum, Phanrang Sàigon và BMT và cả gia tộc đã biểu quyết là sẽ vẫn tổ chức tại BMT cho tới khi Già làng Lý qua đời.

5. Chi phí cho người tham dự là gồm 1 bữa tối hôm trước và 1 bữa ngày hội chính. Không để tồn tiền dư, nếu có sẽ giải quyết hết bằng cách hỗ trợ cho những ai cần.

6. Cả gia tộc đã quyết bầu cậu Thái Phangrang làm Ủy viên dự khuyết chức danh Già làng cùng những trưởng nhóm là Cậu Ngọc cho nhóm Kontum, Cậu Linh cho nhóm Phanrang, Cậu Tuấn cho Nhóm Sài Gòn. Mỗi trưởng nhóm sẽ chọn cho mình một số cộng sự để điều hành nhóm và hỗ trợ cho già Làng.

Già làng hiện nay vẫn là già Lý cho đến khi hết minh mẫn. và tất cả cũng mong muốn là già làng phải đạt những tố chất là phải được đa số mọi người yêu mến, phải biết quan tâm đến mọi thành viên trong gia tộc cho dù chỉ bằng những lời thăm hỏi.

Tiết mục chính này kết thúc trong những tiếng nói cười rôm rả góp thêm vào những món ăn đạm bạc buổi tối cho đến hơn 10 giờ đêm.

Sáng 17, tiết mục mở màn là sự đón tiếp Vợ, Chồng Cậu Cảnh mới lên từ Sài Gòn (đến BMT vào lúc 6 giờ sau một đêm trên xe đò). Đây cũng là người bà con cuối cùng có mặt để dự hội. Khi đang cà Phê sáng cùng cậu mợ Cảnh thì những người khác cũng bắt đầu về từ khách sạn gần nhà. Một tin nóng cũng được thông báo lúc đó. Số là sau một đêm bàn bạc tại khách sạn, nhóm Kontum đã thông báo lại cho ban tổ chức là muốn đăng cai lần này thay vì để BMT làm như đã họp tối hôm qua. Lý do Kontum đưa ra là vì muốn giữ cho trọn cái tiêu chí "về Nguồn" của ngày hội và thêm một lý do không kém quan trọng là vì Kontum còn một Cây cao bóng cả cuối cùng là Bà Chín. Mặc dù không còn nhận định được điều gì nhưng hy vọng là trong những ngày cuối đời này, bà sẽ vui khi thấy một đàn con cháu đông đúc vây quanh trong ngày Hội. Và tất cả bà con cũng đã đồng ý để Kontum đăng cai lần này vào những ngày 1, 2, 3 tháng sáu năm nay.

Trở lại không khí ngày Hội. Khoảng gần 9 giờ, người khách của "hội đồng Hương Kontum" đã có mặt. Đây là ông Nguyễn Trọng Thơ, một cựu công chức người Phương Hòa làm việc tại BMT từ giữa những năm 1950.Ông cũng là người được yêu cầu dịch những bài thơ để dượng Quang làm nhạc. Sau một hồi hàn huyên, mọi người chuẩn bị cho tiết mục quan trọng thứ hai là tham dự cuộc Hành Hương Năm Thánh tại Nhà Thờ Chính tòa BMT.

Điều thú vị là linh mục chủ tế cho cuộc hành hương này cũng là một Linh Mục Kon Tum, cha Nguyễn bình Tĩnh, cha sở Kon Trang di tản xuống BMT cùng đồng bào năm 1972. Đúng 10 giờ, tiết mục chính thứ 2 được bắt đầu. Theo yêu cầu của nghi thức hành hương, bà con được cha chủ tế rước từ cửa nhà thờ lên. Cả đoàn người hành hương như lọt thỏm trong khung cảnh rộng lớn của Thánh Đường nhưng thánh lễ vẫn trang nghiêm và đầm ấm. Jean phân công cho Phan rang và Sài Gòn đọc sách thánh, khách đồng hương Kontum đọc lời nguyện giáo dân, Kontum giúp lễ. nhưng vì sài gòn không có người nên Kontum kiêm luôn việc đọc sách. Sau Khi chụp hình lưu niệm cuối lễ, mọi người lần lượt có mặt ở nhà vào lúc 11 giờ hơn một chút.

Chiếc xe đầu tiên đậu trước cổng, mọi người hân hoan và bất ngờ vì được chào đón bằng tiếng cồng chiêng rộn rã của các em người Xà Đàng đang trọ học tại BMT. Già làng lý vui mừng kéo tay anh chị em mình ra "xang", một điệu múa dân gian miền sơn cước.Thế là một tiết mục không nằm trong chương trình được hào hứng trình bày. không khí buổi họp mặt mang một sắc thái khác hẳn. các dì, dượng, cậu, mợ cũng theo nhau "xang" khoảng 10 phút đồng hồ trong sự phấn khởi của các em nhạc công.

Sau những giây phút hào hứng đó, Già Lý khai mạc tiết mục chính thứ 3 của ngày hội bằng nghi thức kính nhớ Tổ tiên. Từng người một trong gia tộc lần lượt thắp nhang trước bài vị tổ tiên trong tiếng cồng chiêng trầm lắng.Tự dưng, ai cũng nghe sống mũi mình cay cay. Sau nghi thức kính nhớ tổ tiên là từng gia đình chụp hình lưu niệm trước Phông Chính của ngày Hội.Năm nay đáng khen nhất là đoàn Kon Tum, ngoài thế hệ các cậu dì, các anh em, con cháu cũng có mặt rất đông. Đoàn Phan rang cũng chẳng kém cạnh gì, chẳng những có con tháp tùng mà còn có cả cháu cũng tham dự nữa. Đoàn BMT của các khách đồng hương cũng cho con cháu thay mặt mình tham dự. Mong rằng cứ theo đà này, Ngày hội về Nguồn của chúng ta sẽ càng ngày càng phát triển vững chắc.

Đúng 11 giờ 30, Cha Nguyễn Bình Tĩnh Lên Khai mạc buổi liên hoan mừng ngày hội về Nguồn. Không khí thân tình bao trùm toàn bộ buổi liên hoan vì trước đó, từng đoàn một đã được MC giới thiệu một cách chi tiết trước sân khấu. Tiếng cồng chiêng đã làm buổi liên hoan như có thêm một thứ gia vị đặc biệt nên đã như ngon hơn, thú vị hơn, ngọt ngào hơn. Một vài chia sẻ của khách tham dự cũng làm đầy không khí thân tình của buổi liên hoan.

Đúng 14 giờ, đoàn Kontum và Phan Rang lên xe trở về. Tưởng rằng không khí sẽ buồn thiu nhưng không khí thân tình vẫn còn đọng cho đến tối. Thông tin của các đoàn đang trên đường trở về được cập nhật mỗi giờ. Khoảng 19 giờ hơn, đoàn Kontum thông báo đã tới nơi bình an. Sức khỏe cậu Hùng ổn định. Ơn Trời! Tại BMT, cậu Thái còn khắng khắng muốn ở lại chơi với già Lý nên đã lấy vé chuyến 21 giờ mới chịu về, Các cậu Danh, Tuấn và Dì Út cũng hơn 21 giờ mới rời nhà để về chuyến xe đêm. Đúng 10 giờ, đoàn Phan Rang báo là đang nghỉ xả hơi tại Nha trang nhưng Đây chưa phải là thông tin cuối cùng về ngày hội.

Tiễn chân những người bà con cuối cùng ra về mà cả gia đình già Lý không hiểu sao mà mình lại có thể làm được cái sự kiện đáng nhớ và có thể nói là không nhỏ này. Dư âm của ngày hội còn phảng phất trong từng câu chuyện sau đó. Tiếng cồng chiêng như còn vang vọng đi vào trong giấc ngủ.

Cám ơn Trời. Cám ơn ông bà. Cám ơn tình thân hữu bà con thân tộc đã làm cho ngày hội thành công mỹ mãn.

Cám ơn gia đình dì, dượng Trọng Thảo và gia đình cậu Vân vẫn hằng quan tâm sát sao diễn tiến ngày hội. đặc biệt là những câu thơ họa thêm của Dượng Trọng.

Gửi ai nhớ nắng ruộng Lào.

Nhớ trưa giọoc nước, nhớ chiều Dak Bla.

Nhớ đường mương nước bên hè.

Nhớ ….

Cậu Danh cũng ngẫu hứng theo những hình ảnh thân quen trên mà họa rằng:
Gửi ai nhớ nắng ruộng lào.

Nhớ trưa giọoc nước. Nhớ chiều Dakbla

Nhớ chiều nhạt nắng xa mơ.

Ông bà Tài Thể xa rời Đồng Hâu

Sinh con đẻ cháu Tân hương.

Hôm nay họp mặt tại nhà Lý đây.

Lê Ngân Khánh

....................

THƯ CỦA LÊ MINH SƠN, KONTUM GỬI GIÀ LÀNG LÝ (CÔ LÝ) VÀ BÀ CON THÂN TỘC
NHÂN NGÀY HỘI NGỘ