Kon Tum Quê Hương Tôi: MỘT THOÁNG THỊ XÃ KONTUM VÀO THỜI KHẮC LỊCH SỬ NHẬT ĐẢO CHÍNH PHÁP NĂM 1945

Thứ Tư, 3 tháng 9, 2014

MỘT THOÁNG THỊ XÃ KONTUM VÀO THỜI KHẮC LỊCH SỬ NHẬT ĐẢO CHÍNH PHÁP NĂM 1945

Sau khi Đức quốc xã đánh bại Pháp chiếm Paris, Thống chế Pétain phải đầu hàng nước Đức thì chính quyền Đông Dương buộc lòng phải để cho quân Nhật Bản đóng ở Đông Dương. Quân Mỹ (hay quân Đồng minh) đưa phi cơ sang oanh tạc quân Nhật.

Tại thị xã Kontum vào thời điểm này thật là hỗn loạn! Người Pháp cũng như nhân dân Kontum, từ quan chí dân, đều lo tìm đường lánh nạn. Họ kéo lên những vùng quê yên tĩnh tạm lánh và nghe ngóng tình hình…

Trong hồi ký của viên Quản đạo Kontum thời kỳ đó (1945) - cụ Hà Ngại, có thuật lại đôi nét về sự kiện lịch sử này. Ông là người trực tiếp chứng kiến, trực tiếp điều hành sự vụ với tư cách là Quản đạo Kontum (tương đương chức tỉnh trưởng).

Qua những lời tự thuật của ông, ta nhận ra sự chân thành có pha lẫn chút trào lộng (mời đọc đoạn các bà đầm đi xe bò…), và trên hết là tính nhân văn: Trong hoàn cảnh nước sôi lửa bỏng như vậy, người Kontum đối xử với nhau và với người Pháp cách hợp lẽ, có trước có sau. Qua cách nhìn của ông, mọi việc dường như sẽ, hoặc nên hướng về chiều hướng êm thấm; không có hoặc không nên hằn thù, trả đũa, chém giết…Chúng ta hãy nghe những lời ông nói với dân chúng:

-“Người Pháp ở với chúng ta đã lâu năm, nay họ ra đi, nhờ chúng ta thuê giúp cho họ năm mươi cái xe bò. Các ông hãy giúp cho họ đàng hoàng. Còn tiền thuê cũng tính lấy cho minh bạch.”

Rồi tiếp:

-“Nay mai người Nhật sẽ đến đây. Tôi nghĩ họ không thù ghét gì chúng ta mà trái lại họ còn phải vỗ về chúng ta là khác. Các ông nên hiểu cho nhân dân cứ tiếp xúc chào hỏi họ như thường. Đừng nghi sợ, cũng đừng xa lánh họ.”

(Trích Hồi ký KHÚC TIÊU ĐỒNG, Hà Ngại, tr.358.)

Ngay cả thực dân Pháp đối với quân Nhật:

“Khi tôi gặp Công sứ, ông cũng bảo thế và thêm:

- Nay mai quân Nhật đến, chúng tôi sẽ giao chính quyền cho họ”… (Sđd, tr.360).